Gelişen makine teknolojisiyle kompleks yüzeylere sahip parçalara ihtiyaç giderek artmaktadır. Havacılık, otomotiv, savunma sanayi, kalıpçılık ve medikal sektörlerinde bu ürünlerin üretimine sıkça rastlanıyor. Günümüz teknolojisiyle bu ihtiyacı giderecek bilgisayar destekli araçlar geliştirilmiştir ve bu sayede yüzey ve katı modelleme gibi uygulamalar çok kolaylaşmıştır. Ancak bu parçaların tasarımı kadar üretimi de önem taşımaktadır. Son yıllarda geliştirilen bilgisayar destekli üretim paketleri bu ihtiyacı karşılamaya çalışmaktadır.
Kompleks yüzeylerin işlenmesinde geometrik kısıtlamalar sebebiyle 3 eksen frezeleme iş sürecini uzattığı için bir parçayı tek seferde üretebilmek adına 5 Eksen İşleme Tezgahları geliştirilmiştir.
CNC takım tezgahlarındaki eksenler kartezyen koordinat sistemine göre tanımlanmaktadır. Tabla ve kesici hareketleri için eksen atamaları yapılır. Tezgah iki eksende çalışıyorsa birbirine dik iki eksen, üç eksende hareket ediyorsa birbirine dik üç eksen tanımlanır. Eksenin bir yönü artı diğer yönü eksidir. Eksen yönlerini tanımlanırken sağ el kuralı kullanılır.
CNC torna tezgahında temel X ve Z eksenleri mevcuttur. CNC işleme merkezlerinde üç temel eksen bulunur. Dik işleme merkezinde tablanın boyuna ilerlemesi sağlayan X ekseni, enine ilerlemeyi sağlayan Y ekseni ve kesicinin aşağı yukarı ilerlemesini sağlayan Z eksenidir.
Ayrıca temel eksenlerde dönel eksenler bulunmaktadır. X eksenindeki dönel eksen A ekseni, Y eksenindeki dönel eksen B ekseni, Z eksenindeki dönel eksen C eksenidir.
5 Eksenli İşleme Nedir?
5 eksenli işleme verimli bir şekilde işleyebileceğiniz parça boyutları ve biçimleri bakımından sınırsız olanaklar sağlayan bir sistemdir. “5 eksenli” terimi kesme takımının hareket edebileceği yön sayısını ifade eder. 5 eksenli bir işleme merkezinde, kesme takımı X, Y ve Z doğrusal eksenleri üzerinde hareket eder ve iş parçasına herhangi bir yönden yaklaşmak için A ve B eksenleri de döner.
Başka bir deyişle, tek bir ayarla bir parçanın beş tarafını işleyebilirsiniz.
5 Eksende İşlemeye Neden İhtiyacımız Duyuyoruz?
5 eksen makine parçayı bir kere sabitleme koşuluyla işleme olanağı verir. Örnek olarak, rotasyon eksenlerinde delik delmek verilebilir. Özellikle otomotiv sanayinde tek kompleks parçaların(otomobil motoru, v.b.) işlenmesinde büyük kolaylık sağlar. 5 eksen makineler, serbest (free) formları işlemede büyük avantaj sağlar.
5 Eksenli Tezgahların Avantajlarını Genel olarak sıralamamız gerekirse;
- Daha fazla üretkenlik için tek bir ayarda kompleks biçimleri işleyebilir,
- Daha az bağlama aparatı hazırlığıyla zaman ve para tasarrufu sağlayabilir,
- Termin sürelerini kısaltarak üretim miktarını ve verimliliği arttırabilir,
- İş parçası çok sayıda operasyon arasında bağlanıp/sökülmediğinden parça hassasiyeti daha fazladır,
- Daha yüksek kesme hızları ve daha düşük takım titreşimleri için daha kısa kesme takımları kullanabilir,
- Üstün yüzey işlemleriyle birlikte genel olarak daha iyi parça kalitesi elde edebilirsiniz.